Order of statutory inheritance in the Polish legal system

Агнешка Войчешак

doi:10.21638/spbu25.2021.206

Авторы

Агнешка Войчешак Университет им. Адама Мицкевича в Познани

DOI:

https://doi.org/10.21638/spbu25.2021.206

Аннотация

В статье представлен комплексный анализ порядка наследования по закону в польской правовой системе. Вопрос о наследовании всегда вызывал интерес у представителей юридической науки и правоприменительной практики. Смерть — неотъемлемый элемент жизни каждого человека. По этой причине представляется оправданным рассмотрение вопроса об основаниях наследования, особенно с учетом того, что действующие в Польше законодательные положения предусматривают два основания наследования: по завещанию и по закону. Во введении очерчиваются основные положения, манифестирующие принцип «универсального преемства» в наследственном праве Польши. Далее рассматриваются доктринальные основания наследования по закону в польском гражданском праве. Наследование по закону, всесторонне регулируемое Гражданским кодексом Польши, основано на так называемой концепции подразумеваемой воли наследодателя, обоснованием которой выступает утверждение справедливости в обществе. Считается, что наследники по закону являются наиболее подходящими наследниками как с точки зрения морали данного общества, так и с точки зрения предполагаемой воли наследодателя. Таким образом устанавливается группа лиц, имеющих право наследования. Однако подобный подход логичнее объясняется «теорией долга» и «теорией социального интереса», чем «концепцией подразумеваемой воли наследодателя». Цель статьи — представление предпосылок для призвания к наследованию, а также способа определения группы субъектов, имеющих право на наследство по закону, с указанием размера долей, на которые имеют право наследники. Автор отдельно рассматривает основания и порядок призвания к наследованию супругов, детей и иных нисходящих наследодателя, а также его родителей и других восходящих, а равно братьев и сестер и некоторых других наследников. Отдельно рассматривается вопрос о наследовании местной общиной или государственной казной. В заключение автор оценивает текущие законодательные решения.

Ключевые слова:

наследование по закону, наследственное право, наследник, наследодатель, наследство

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.

Библиографические ссылки

Babiarz, Stefan. 2012. Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Bagan-Kurluta, Katarzyna. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. Mariusz Załucki: 1833–1953. Warszawa, C.H.Beck.

Baran-Kozłowski, Wojciech. 2014. Dziedziczenie ustawowe w Polsce. Piotrków Trybunalski, Wydawnictwo Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych.

Biernat, Jakub. 2002. Ochrona osób bliskich spadkodawcy w prawie spadkowym. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.

Borysiak, Witold. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. Spadki. In 6 vols, vol. IV A, ed. Konrad Osajda: 3–320. Warszawa, C.H.Beck.

Czerwińska, Hanna. 2015. Gmina jako spadkobierca ustawowy. Gdańskie Studia Prawnicze 34: 395–404.

Dyoniak, Andrzej. 1990. Ochrona rodziny w razie śmierci jednego z małżonków. Warszawa, Poznań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Gajda, Janusz. 2008. Tajemnica przysposobienia w polskim prawie rodzinnym. Prawne i pozaprawne aspekty adopcji, eds Marek Andrzejewski, Małgorzata Łączkowska: 44–87. Poznań, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarskich.

Haberko, Joanna. 2012. Dziadkowie — wnuki. Osobista więź prawnorodzinna i relacja prawnospadkowa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3: 139–154.

Haberko, Joanna. 2016. Ustawa o leczeniu niepłodności. Komentarz. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Ignatowicz, Jerzy, Nazar, Mirosław. 2016. Prawo rodzinne. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Jędrejek, Grzegorz. 2004. Postulaty “de lege ferenda” dotyczące składu majątków małżonków w ustroju ustawowym. Przegląd Sądowy 5: 100–113.

Jędrejek, Grzegorz. 2010. Intercyzy. Pojęcie. Treść. Dochodzenie roszczeń. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Księżak, Paweł. 2014. Kilka słów o przyroście (Art. 965 k. c.). Przegląd Sądowy 1: 68–76.

Kucia, Bartosz. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 6 vols, vol. VI: Spadki (Art. 922–1087), eds Magdalena Habdas, Mariusz Fras: 1–1250. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Kuźmicka-Sulikowska, Joanna. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, eds Edward Gniewek, Piotr Machnikowski: 1856–2020. Warszawa, C.H.Beck

Łączkowska, Małgorzata. 2012. Dziedziczenie ustawowe członków rodziny spadkodawcy. Rejent 5: 19–52.

Łączkowska, Małgorzata. 2016. [Untitled] Kodeks cywilny. In 2 vols, vol. II: Komentarz. Art. 450–1088, ed. Maciej Gutowski: 1074–1585. Warszawa, C.H.Beck.

Łączkowska, Małgorzata. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. In 3 vols, vol. III: Komentarz. Art. 627–1088, ed. Maciej Gutowski: 1074–1283. Warszawa, C.H.Beck.

Miotła, Dagmara. 2018. Dziedziczenie ustawowe małżonka spadkodawcy. Edukacja Prawnicza 3: 31–35.

Mróz, Teresa. 2008. O potrzebie i kierunkach zmian przepisów prawa spadkowego. Przegląd Sądowy 1:81–93.

Niezbecka, Elżbieta. 2015. Kodeks cywilny. Komentarz. In 4 vols, vol. IV: Spadki, ed. Andrzej Kidyba: 19–182. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Pazdan, Maksymilian. 2005. O potrzebie i kierunkach zmian dziedziczenia ustawowego w polskim prawie cywilnym. Rejent 9: 38–49.

Pazdan, Maksymilian. 2008. Projektowane zmiany w unormowaniu dziedziczenia ustawowego. Rejent 4: 9–21.

Pazdan, Maksymilian. 2018. [Untitled] Kodeks cywilny. In 2 vols. Vol.II: Komentarz. Art. 450–1088, ed. Krzysztof Pietrzykowski: 1038–1179. Warszawa, C.H.Beck.

Piątowski, Józef S., Witczak, Hanna, Kawałko, Agnieszka. 2015. [Untitled] System Prawa Prywatnego. Prawo spadkowe. In 20 vols, vol. 10, ed. Boguard Kordasiewicz: 67–284. Warszawa, C.H.Beck.

Rzetecka-Gil, Agnieszka. 2007. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego — Izba Cywilna z dnia 13 lutego 2004 r., II CK 444/02. Orzecznictwo Sądów Powszechnych 4: 302–305.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta, Wierciński, Jacek. 2017. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 6 vols, vol. VI: Spadki, ed. Jacek Gudowski: 78–221. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 2010. Nowelizacja prawa spadkowego. Warszawa, LexisNexis.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 2018. Prawo spadkowe. Warszawa, C.H.Beck.

Sokołowski, Tomasz. 1996. Dziedziczenie w związku z przysposobieniem. Rejent 11: 87–97.

Sokołowski, Tomasz. 2013. Prawo rodzinne. Zarys wykładu. Poznań, Ars boni et aequi.

Stecki, Leopold. 1990. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia ustawowego (Art. 940 k. c.). Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1: 79–92

Strzebinczyk, Jerzy. 1980. Roszczenia dziadków spadkodawcy według Art. 938 i 966 k. c. Nowe Prawo 1: 70–80.

Sylwestrzak, Anna. 2011. Sytuacja prawna dziadków w świetle norm prawa spadkowego. Gdańskie Studia Prawnicze 2: 417–432.

Waszczuk-Napiórkowska, Jolanta. 2009. Opinia prawna o zmianie ustawy — Kodeks cywilny — zmiany w kręgu dziedziczenia nie testamentowego. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2: 161–173.

Wierciński, Jacek. 2009. Uwagi o teoretycznych założeniach dziedziczenia ustawowego. Studia Prawa Prywatnego 2: 79–92.

Winiarz, Jan, Gajda, Janusz. 2001. Prawo rodzinne. Warszawa, LexisNexis.

Witczak, Hanna, Kawałko, Agnieszka. 2010. Prawo spadkowe. Warszawa, C.H.Beck.

Witczak, Hanna. 2009. Uprawnienia rodziców i dziadków spadkodawcy w dziedziczeniu ustawowym w nowym stanie prawnym. Monitor Prawniczy 11: 583–591.

Wolak, Grzegorz. 2013. Rodzeństwo przyrodnie jako spadkobiercy ustawowi. Monitor Prawniczy 18: 994–999.

Załucki, Mariusz. 2008. Krąg spadkobierców de lege lata i de lege ferenda. Przegląd Sądowy 1: 94–105.

Załucki, Mariusz. 2017. Dylematy regulacji dziedziczenia ustawowego dzieci małżonka spadkodawcy (Art. 9341 k. c.). Białostockie Studia Prawnicze 22 (3): 53–61.

Żukowski, Wojciech. 2008. Projektowana nowelizacja przepisów regulujących dziedziczenie ustawowe. Kwartalnik Prawa Prywatnego 1: 257–270.