Допустимость лишения наследства и свобода завещания

Авторы

  • Иоанна Хаберко Университет им. Адама Мицкевича в  Познани

DOI:

https://doi.org/10.21638/spbu25.2021.107

Аннотация

В статье рассматриваются принципы наследственного права в польской правовой системе, в  частности принцип свободы завещания и   последствия, которые составление завещания может иметь для лиц, наиболее близких к наследодателю. Автор анализирует характер завещания как юридической сделки и требования к форме завещания, а также допустимость указанных в нем распоряжений. Особое внимание уделяется допустимости лишения наследства и  его последствиям. Цель статьи  — ответить на вопрос, расширяет или сужает установленную законом свободу завещания допустимость лишения родственников принадлежащей им обязательной доли в наследстве. Принятая законодательная структура предполагает, что каждый, кто обладает завещательной дееспособностью, т.е. полной дееспособностью, вправе составить завещание. Закон никоим образом не ограничивает круг лиц, которые могут быть назначены наследниками по завещанию, или объем такого назначения. Завещатель волен решать, следует ли (и  когда следует) составлять завещание, — это выражение принципа свободы завещания. Любой, кто обладает полной дееспособностью совершать законные действия, может воспользоваться этой свободой таким образом, чтобы составить завещание или нет. Однако если человек пользуется этой свободой, то объем и форма сделанных распоряжений зависят исключительно от этого человека. Свобода завещания выражается в  определенных формах. Во-первых, составляя завещание, наследодатель может изменить законное наследование, назначить, кого захочет, и не ограничен в долях. Во-вторых, составляя завещание, наследодатель вправе исключить определенных лиц из наследования, чему служат отрицательная воля и лишение наследства. 

Ключевые слова:

наследство, завещание, свобода завещания, обязательная доля, лишение наследства

Скачивания

Данные скачивания пока недоступны.
 

Библиографические ссылки

Bełza, Lucjan. 1994. Skuteczność powołania wykonawcy testamentu. Przegląd Sądowy 11–12: 48–63.

Borysiak, Witold. 2013. Dziedziczenie. Konstrukcja prawa i ochrona. Warszawa, LexisNexis.

Bystrzyńska-Fornal, Ewa. 2004. Oznaczenie (określenie) osoby spadkobiercy w testamencie. Przegląd Sądowy 2: 55–67.

Cybula, Piotr. 2015. Testament podróżny de lege lata i de lege ferenda (zagadnienia wybrane). 50 lat kodeksu cywilnego. Perspektywy rekodyfikacji, eds Piotr Stec, Mariusz Załucki: 385–400. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Doliwa, Adam. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. Mariusz Załucki: 2082–2086. Warszawa, C.H.Beck.

Gałakan-Halicka, Agnieszka. 2004. Stwierdzenie treści testamentu ustnego. Monitor Prawniczy 16: 739–745.

Gwiazdomorski, Jan. 1959. Prawo spadkowe. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Gwiazdomorski, Jan. 1990. Prawo spadkowe w zarysie. Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Haberko, Joanna, Zawłocki, Robert. 2014. Prawnokarne konsekwencje popełnienia przestępstwa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1: 29–42.

Jasiakiewicz, Tomasz. 2018. O regulacji prawnej testamentu alograficznego w prawie polskim — uwagi de lege lata i de lege ferenda. Prawo cywilne i handlowe w działaniach administracji. Stosowanie, wykładnia i stosowanie, ed. Grzegorz Kozieł: 143–161 Lublin, Wydawnictwo WSPA.

Kordasiewicz, Bogudar. 2009. Zachowek. System Prawa Prywatnego. Prawo spadkowe, ed. Bogudar Kordasiewicz: 1–953. Warszawa, C.H.Beck.

Kremis, Jerzy. 2021. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, eds Edward Gniewek, Piotr Machnikowski: 1–2336. Warszawa, C.H.Beck.

Księżak, Paweł. 2012. Zachowek w polskim prawie spadkowym. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Niemczyk, Stanisław, Łazarska, Aneta. 2007. Prawno-medyczna wykładnia “obawy rychłej śmierci” jako przesłanka ważności testamentu ustnego. Prawo i Medycyna 2: 86–100.

Niezbecka, Elżbieta. 1992. Skutki prawne testamentu negatywnego i wydziedziczenia. Rejent 7–8: 18–21.

Osajda, Konrad. 2002. Przedmiot zapisu windykacyjnego i odpowiedzialność zapisobierców windykacyjnych za długi spadkowe oraz zachowki. Monitor Prawniczy 3: 128–130.

Osajda, Konrad. 2013. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 3 vols, vol. 3: Spadki, ed. Konrad Osajda: 1–1237. Warszawa, C.H.Beck.

Pabin, Anna. 2016. Testament jako akt sformalizowany — uwagi w sprawie przyszłego kształtu regulacji dotyczących rozrządzeń testamentowych. Studia Prawnicze 1: 91–126.

Pazdan, Maksymilian. 2013. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 2 vols, vol. II, ed. Krzysztof Pietrzykowski: 736–996. Warszawa, C.H.Beck.

Piątowski, Józef S.2003. Prawo spadkowe. Zarys wykładu. Warszawa, LexisNexis.

Piątowski, Józef S., Kawałko, Anna, Witczak, Hanna. 2009. Pojęcie, funkcje i źródła prawa spadkowego System Prawa Prywatnego. Prawo spadkowe, ed. Bogudar Kordasiewicz: 1–40. Warszawa, C.H.Beck.

Piątowski, Józef S., Kordasiewicz, Bogudar. 2011. Prawo spadkowe. Zarys wykładu. Warszawa, LexisNexis.

Pietrzykowski, Janusz. 1994. Wybrane zagadnienia reformy prawa spadkowego. Z zagadnień współczesnego prawa cywilnego, Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tomasza Dybowskiego, eds Jan Błeszyński, Jerzy Rajski, Marek Safjan, Elżbieta Skowrońska-Bocian: 249–257.

Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu WarszawskiegoPietrzykowski, Krzysztof. 2013. [Untitled]. Kodeks cywilny. Komentarz. In 2 vols, vol. II, ed. Krzysztof Pietrzykowski: 1–1076. Warszawa, C.H.Beck.

Radwański, Zbigniew. 1993. Wykładnia testamentów. Kwartalnik Prawa Prywatnego 1: 5–20.

Radwański, Zbigniew. 2006. Zielona księga. Optymalna wizja Kodeksu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa, Oficyna Wydawnicza MS.

Rosengarten, Filip. 1983. Podpis na testamencie. Nowe Prawo 3:10–17.

Rzewuski, Maciej. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. Mariusz Załucki: 2006–2039. Warszawa, C.H.Beck.

Skowrońska, Elżbieta. 1982. Jeszcze o podpisie na testamencie własnoręcznym. Nowe Prawo 5–6: 55–63.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 1991. Forma testamentu w prawie polskim. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 1997. Prawo spadkowe. Warszawa, C.H.Beck.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 2004. Testament w prawie polskim. Warszawa, LexisNexis.

Sokołowski, Tomasz. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 3 vols, vol. II, ed. Maciej Gutowski: 1208–1240 Warszawa, LexisNexis.

Światłowski, Andrzej. 1993. Obawa rychłej śmierci jako przesłanka testamentu ustnego. Monitor Prawniczy 3: 65–66.

Szaciński M.1962. Wydziedziczenie w polskim prawie spadkowym zunifikowanym. Nowe Prawo 7–8: 996–1005.

Szpunar, Adam. 1993. Forma podpisu na testamencie własnoręcznym. Rejent 3–4: 9–23.

Szpunar, Adam. 1995. Glosa do uchwały SN 9.5.1995 — III CZP 56/95. Rejent 12: 80–87.

Szpyt, Kamil. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. Mariusz Załucki: 1998–2006. Warszawa, C.H.Beck.

Witczak, Hanna. 2009. Skutki wyłączenia od dziedziczenia. Rejent 3: 73–96.

Wójcik, Sylwester, Zoll, Fryderyk. 2013. Testament. System Prawa Prywatnego. Prawo spadkowe. In 21 vols, vol. 10, ed. Bogudar Kordasiewicz: 271–348. Warszawa, C.H.Beck.

Wójcik, Sylwester. 1986. [Untitled] System prawa cywilnego, Prawo spadkowe. In 4 vols, vol. IV, ed. Józef S.Piątowski: 1–626. Wrocław, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.

Wójcik, Sylwester. 2001. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 19.07.2001. III CZP 36/01. Orzecznictwo Sądów Polskich 2: 18.

Zakrzewski, Piotr. 2012. Zapis windykacyjny. Przegląd Sądowy 2: 8–23.

Załucki, Mariusz. 2017. Forma testamentu w perspektywie rekodyfikacji polskiego prawa spadkowego. Czas na rewolucję? Państwo i Prawo 3: 31–49.

Załucki, Mariusz. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. Mariusz Załucki: 1959–1996. Warszawa, C.H.Beck.

Zelek, Mariusz. 2015. Spadek i testament. Poradnik praktyczny. Warszawa, Difin.

Zelek, Mariusz. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 3 vols, vol. II, ed. Maciej Gutowski: 1283–1292, 1316–1333. Warszawa, C.H.Beck

Загрузки

Опубликован

2021-12-31

Как цитировать

Хаберко, И. (2021). Допустимость лишения наследства и свобода завещания. Правоведение, 65(1), 123–135. https://doi.org/10.21638/spbu25.2021.107