Order of statutory inheritance in the Polish legal system

Agnieszka Wojcieszak

doi:10.21638/spbu25.2021.206

Authors

Agnieszka Wojcieszak Adam Mickiewicz University

DOI:

https://doi.org/10.21638/spbu25.2021.206

Abstract

This article presents a comprehensive analysis of the order of statutory inheritance in the Polish legal system. Undoubtedly, the issue of inheritance has always aroused interest among representatives of legal scholarship and executors of the law. Death is an integral element of every person’s life. For this reason, it seems justified to consider the issue of the grounds for inheritance, especially given that Polish legal provisions provide for two grounds for inheritance — by will and by law. The introduction of the article outlines the main provisions that manifest the principle of “universal succession” in Polish inheritance law. Next, the doctrinal grounds of statutory inheritance in Polish civil law are considered. Statutory inheritance, comprehensively regulated by the Civil Code of Poland, is based on the so-called “concept of the implied will of the testator”, the justification of which is the assertion of justice in society. It is believed that heirs by law are both the most suitable heirs from the point of view of morality of a given society, and the most suitable heirs from the point of view of the alleged will of the testator. Thus, a group of persons entitled to inheritance is established. However, such an approach is more logically explained by the socalled “theory of debt” and “theory of social interest” than by the “concept of the implied will of the testator”. The purpose of this article is to present the prerequisites for calling for inheritance, as well as a way to determine the group of subjects entitled to inheritance by law, indicating the size of the shares to which heirs are entitled. The author separately examines the grounds and procedure for calling spouses, children and other descendant testators, as well as his parents and other ascenders, as well as brothers and sisters and some other categories of heirs to inheritance. The issue of inheritance by a local community or State Treasury is considered separately. The article concludes with a summary in which the author evaluates the current legislative decisions.

Keywords:

statutory inheritance, law of inheritance, heir, testator, succession

Downloads

Download data is not yet available.

References

Babiarz, Stefan. 2012. Spadek i darowizna w prawie cywilnym i podatkowym. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Bagan-Kurluta, Katarzyna. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, ed. Mariusz Załucki: 1833–1953. Warszawa, C.H.Beck.

Baran-Kozłowski, Wojciech. 2014. Dziedziczenie ustawowe w Polsce. Piotrków Trybunalski, Wydawnictwo Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych.

Biernat, Jakub. 2002. Ochrona osób bliskich spadkodawcy w prawie spadkowym. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.

Borysiak, Witold. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. Spadki. In 6 vols, vol. IV A, ed. Konrad Osajda: 3–320. Warszawa, C.H.Beck.

Czerwińska, Hanna. 2015. Gmina jako spadkobierca ustawowy. Gdańskie Studia Prawnicze 34: 395–404.

Dyoniak, Andrzej. 1990. Ochrona rodziny w razie śmierci jednego z małżonków. Warszawa, Poznań, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Gajda, Janusz. 2008. Tajemnica przysposobienia w polskim prawie rodzinnym. Prawne i pozaprawne aspekty adopcji, eds Marek Andrzejewski, Małgorzata Łączkowska: 44–87. Poznań, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarskich.

Haberko, Joanna. 2012. Dziadkowie — wnuki. Osobista więź prawnorodzinna i relacja prawnospadkowa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3: 139–154.

Haberko, Joanna. 2016. Ustawa o leczeniu niepłodności. Komentarz. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Ignatowicz, Jerzy, Nazar, Mirosław. 2016. Prawo rodzinne. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Jędrejek, Grzegorz. 2004. Postulaty “de lege ferenda” dotyczące składu majątków małżonków w ustroju ustawowym. Przegląd Sądowy 5: 100–113.

Jędrejek, Grzegorz. 2010. Intercyzy. Pojęcie. Treść. Dochodzenie roszczeń. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Księżak, Paweł. 2014. Kilka słów o przyroście (Art. 965 k. c.). Przegląd Sądowy 1: 68–76.

Kucia, Bartosz. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 6 vols, vol. VI: Spadki (Art. 922–1087), eds Magdalena Habdas, Mariusz Fras: 1–1250. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Kuźmicka-Sulikowska, Joanna. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz, eds Edward Gniewek, Piotr Machnikowski: 1856–2020. Warszawa, C.H.Beck

Łączkowska, Małgorzata. 2012. Dziedziczenie ustawowe członków rodziny spadkodawcy. Rejent 5: 19–52.

Łączkowska, Małgorzata. 2016. [Untitled] Kodeks cywilny. In 2 vols, vol. II: Komentarz. Art. 450–1088, ed. Maciej Gutowski: 1074–1585. Warszawa, C.H.Beck.

Łączkowska, Małgorzata. 2019. [Untitled] Kodeks cywilny. In 3 vols, vol. III: Komentarz. Art. 627–1088, ed. Maciej Gutowski: 1074–1283. Warszawa, C.H.Beck.

Miotła, Dagmara. 2018. Dziedziczenie ustawowe małżonka spadkodawcy. Edukacja Prawnicza 3: 31–35.

Mróz, Teresa. 2008. O potrzebie i kierunkach zmian przepisów prawa spadkowego. Przegląd Sądowy 1:81–93.

Niezbecka, Elżbieta. 2015. Kodeks cywilny. Komentarz. In 4 vols, vol. IV: Spadki, ed. Andrzej Kidyba: 19–182. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Pazdan, Maksymilian. 2005. O potrzebie i kierunkach zmian dziedziczenia ustawowego w polskim prawie cywilnym. Rejent 9: 38–49.

Pazdan, Maksymilian. 2008. Projektowane zmiany w unormowaniu dziedziczenia ustawowego. Rejent 4: 9–21.

Pazdan, Maksymilian. 2018. [Untitled] Kodeks cywilny. In 2 vols. Vol.II: Komentarz. Art. 450–1088, ed. Krzysztof Pietrzykowski: 1038–1179. Warszawa, C.H.Beck.

Piątowski, Józef S., Witczak, Hanna, Kawałko, Agnieszka. 2015. [Untitled] System Prawa Prywatnego. Prawo spadkowe. In 20 vols, vol. 10, ed. Boguard Kordasiewicz: 67–284. Warszawa, C.H.Beck.

Rzetecka-Gil, Agnieszka. 2007. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego — Izba Cywilna z dnia 13 lutego 2004 r., II CK 444/02. Orzecznictwo Sądów Powszechnych 4: 302–305.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta, Wierciński, Jacek. 2017. [Untitled] Kodeks cywilny. Komentarz. In 6 vols, vol. VI: Spadki, ed. Jacek Gudowski: 78–221. Warszawa, Wolters Kluwer Polska.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 2010. Nowelizacja prawa spadkowego. Warszawa, LexisNexis.

Skowrońska-Bocian, Elżbieta. 2018. Prawo spadkowe. Warszawa, C.H.Beck.

Sokołowski, Tomasz. 1996. Dziedziczenie w związku z przysposobieniem. Rejent 11: 87–97.

Sokołowski, Tomasz. 2013. Prawo rodzinne. Zarys wykładu. Poznań, Ars boni et aequi.

Stecki, Leopold. 1990. Wyłączenie małżonka od dziedziczenia ustawowego (Art. 940 k. c.). Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1: 79–92

Strzebinczyk, Jerzy. 1980. Roszczenia dziadków spadkodawcy według Art. 938 i 966 k. c. Nowe Prawo 1: 70–80.

Sylwestrzak, Anna. 2011. Sytuacja prawna dziadków w świetle norm prawa spadkowego. Gdańskie Studia Prawnicze 2: 417–432.

Waszczuk-Napiórkowska, Jolanta. 2009. Opinia prawna o zmianie ustawy — Kodeks cywilny — zmiany w kręgu dziedziczenia nie testamentowego. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych 2: 161–173.

Wierciński, Jacek. 2009. Uwagi o teoretycznych założeniach dziedziczenia ustawowego. Studia Prawa Prywatnego 2: 79–92.

Winiarz, Jan, Gajda, Janusz. 2001. Prawo rodzinne. Warszawa, LexisNexis.

Witczak, Hanna, Kawałko, Agnieszka. 2010. Prawo spadkowe. Warszawa, C.H.Beck.

Witczak, Hanna. 2009. Uprawnienia rodziców i dziadków spadkodawcy w dziedziczeniu ustawowym w nowym stanie prawnym. Monitor Prawniczy 11: 583–591.

Wolak, Grzegorz. 2013. Rodzeństwo przyrodnie jako spadkobiercy ustawowi. Monitor Prawniczy 18: 994–999.

Załucki, Mariusz. 2008. Krąg spadkobierców de lege lata i de lege ferenda. Przegląd Sądowy 1: 94–105.

Załucki, Mariusz. 2017. Dylematy regulacji dziedziczenia ustawowego dzieci małżonka spadkodawcy (Art. 9341 k. c.). Białostockie Studia Prawnicze 22 (3): 53–61.

Żukowski, Wojciech. 2008. Projektowana nowelizacja przepisów regulujących dziedziczenie ustawowe. Kwartalnik Prawa Prywatnego 1: 257–270.